TEKNİK BİLGİLER

Kaynak Dumanı Zararları

Kaynak ve kaynak dumanının tanımı

Kaynak; parçaları eriterek ve soğutulduğunda güçlü bir bağlantı oluşturmak için dolgu malzemesi ekleyerek iki malzemeyi birleştiren bir işlemdir. Daha spesifik olarak, ark kaynağı,kaynak noktasında eritmek için elektrot ve malzeme arasında bir elektrikli kavisi muhafaza eder. 80'den fazla farklı kaynak türü vardır. En sık kullanılanlardan bazıları, sızdırmaz kaynak, gaz metal ark kaynağı (GMAW) veya MIG kaynağı ve gaz tungsten ark kaynağı (GTAW) veya TIG kaynağı, plazma ark kaynağı ve toz altı ark kaynağı (SAW) dır. Her bir kaynak yöntemi birçok nedenden dolayı diğerlerinden daha zararlı olmakla birlikte tehlikelidir. Önemli bir nedeni,parçacıkların ve gazların teneffüsü sonrası  olumsuz etkiler yaratmasıdır . Bu parçacıkların ana kaynağı, is veya kaynak dumanıdır.

Duman, bir gazdaki katı parçacıkların süspansiyonu olarak tanımlanabilir.Daha detaylı olarak ;  "buhardan yoğunlaşan havadaki metal veya metal oksit partiküllerini" tanımlamak için "kaynak dumanı" tanımı kullanılır. Bu durum, metal ısıtıldığında gerçekleşen bir olaydır ve kaynak sırasında hızla yükselir. Metalin bir kısmı aşırı sıcaklıkta buharlaştırılır ,daha sonra hızla soğur ve hava akımı içinde mikron altı parçacıklara yoğunlaşır. Hava akımı içerisindeki kaynak parçacıklarının bir diğer önemli konsantrasyonu, kaynak mikroskopisi olarak bilinen yöntemdir. Bunlar havada asılı kalabilecek kadar küçük sıvı damlacıklarıdır.

Kaynak dumanı tehlikeleri

Kaynak dumanında birçok tehlikeli madde vardır. Krom, nikel, arsenik, asbest, manganez, silika, berilyum, kadmiyum, kobalt, bakır, kurşun ve çinko dahil olmak üzere birçok metal türünde küçük boyutlarda, solunabilen zararlı elementlerdir ve kaynak dumanı  bunlar gibi aşırı zehirli maddeler de ihtiva eder.

Mangan içeren dumanlar, kaynak dumanında karşılaşılan en büyük risklerden biridir. Metalin solunması beyin ve sinir sistemine ciddi zararlar verebilir. Manganez dumanları, hareket ve dengeyi etkileyen ve sakatlığa sebebiyet veren bir hastalık olan Parkinson hastalığının başlamasına neden olabilir. Aynı zamanda Parkinson'la yakından ilişkili olan "manganizm" e neden olur zirâ hastanın normal fiziksel hareketlerini yapmasını zorlaştırır.

Solunum sistemine ciddi zararlar veren Demir-Oksit kaynak dumanlarında da bulunabilir. Ayrıca, metal kaplama için kullanılan ve akciğer hastalığı, amfizem ve böbrek yetmezliğine neden olan kadmiyum da bulunmaktadır. Diğer zararlı maddeler kurşun oksit ve asbest içermektedir.

Kaynağa dumana maruz kalma, akciğerlere, kalbe, böbreklere ve sinir sistemine zarar veren çeşitli sağlık tehlikelerine neden olabilir. Bu sağlık etkileri hem kısa hem de uzun vadede olabilir. Aşağıdaki açıklamalarda kaynak dumanlarından kaynaklanan kısa vadeli ve uzun vadeli sağlık etkilerinin bazıları gösterilmektedir.

Kısa süreli sağlık etkileri

Metal dumanlara maruz kalma, metal dumanı ateşine neden olabilir. Belirtilerin başlangıcı, maruz kalındıktan 4-12 saat sonra ortaya çıkar ve titreme, susuzluk, ateş, kas ağrısı, göğüs ağrısı, öksürük, hırıltılı solunum, yorgunluk ve mide bulantısına sebep olur.

Kaynak dumanı  gözleri, burun, göğüs ve solunum yollarını tahriş edebilir. Öksürük, hırıltı, bronşit, pulmoner ödem ve pnömoniye neden olabilir. Gastrointestinal etkilerin de oluştuğu bilinmektedir.

Kadmiyum gibi kaynak dumanlarının bazı bileşenleri kısa sürede ölümcül olabilir. Buna ek olarak, azot oksitleri ve ozon gibi yüksek seviyelerde ölümcül olan bazı gazlar kaynak sırasında oluşabilir. Fosgen, oluştuğu bilinen başka bir ölümcül gazdır.

Uzun süreli sağlık etkileri

Kaynakçılar akciğer kanseri, gırtlak ve üriner sistem kanseri riskindeki artışla karşı karşıya kalmakta.

Bronşit, astım, pnömoni, amfizem, pnömokonyoz, azalmış akciğer kapasitesi, silikozis ve siderozayı içeren kronik solunum yolu sorunlarından bazılarıdır.

Kaynakla ilgili diğer problemler şunlardır: kalp hastalığı, deri hastalıkları, gastrit, gastroduduodenit (oniki parmak barsağı iltihabı), böbrek hasarı ve ülserler.

Kaynakçılar, özellikle paslanmaz çelik çalışanları arasında doğurganlık sorunları (gecikmiş kontrasepsiyon ve artmış düşükler) keşfedilmiştir.

Kaynaktan kaynaklanabilecek tek toksik(zehirli) madde metal parçacıkları değildir. Çoğu kez baz metaller, boya veya kaplama ile kaplanır. Bu kaplamalar buharlaşabilir ve teneffüs edilebilen oldukça zehirli kimyasallar içerir. Diğer dumanlar ve gazlar, elektrottaki akışkanlardan, koruyucu gazlardan, çeşitli temizleme maddeleri ve çözücülerden gelebilir. Bunların hepsi tanınmalı ve denetlenmelidir. Bu gazların bir kısmı buharlar ve bu nedenle partikül filtresi ile filtrelenemez.

Ekim 2005 tarihli Welding Research baskısından çıkan "Gaz Metali ve Akıla Doldurulmuş Ark Kaynak Dumanı Parçacık Boyut Dağılımı" nda, yazarlar mikron altı parçacıklarının konsantrasyonunu ve insan operatörleri üzerindeki zararlı etkilerini tartışıyorlar. Bunlar, 20 mikrondan küçük kaynak parçacıklarının havada kalabildiğini açıklamaktadır. Bununla birlikte, sadece 1 mikrondan küçük olanlar gerçekten tehlikelidir  ; bu parçacıklar akciğerlere iletilmeden önce solunum yolu duvarlarına sıkışırlar.

"Solunum yollarındaki mukus tabakası ile taşınabiliyorlar..."

Parçacıkların yaklaşık %30 unun (0,1 ila 1 mikron arası) sonunda akciğerlere ulaştığı belirtilmektedir.

Akciğerde parçacık birikiminin doğuracağı tehlikeye dikkat çeken uzmanlar,solunabilir kısmının bulunabilmesi için bu sözkonusu parçacıkların boyut dağılımını ölçtü.MIG kaynağında  parçacıkların %75 inden fazlasının 0,4 mikrondan küçük olduğu ve tüm parçacıkların %90 ından fazlasının 0,7 mikrondan küçük olduğu sonucuna vardılar.Araştırmadan elde edilen kanıya göre kaynak dumanının çoğu solunabilmektedir.

Tehlikeleri Azaltmak

Hava akışındaki mikro parçacıkların büyük çoğunluğunun 0,4 mikronun altında olduğu göz önüne alındığında, bu seviyeye kadar filtreme yapabilen bir havalandırma ünitesi temini gerekmektedir.Yeterli havalandırma sistemi seçerken, filtre performansı hakkında yeterli bilgiler toplamayı unutmayın. Piyasada %99 verimlilik sunduğunu iddia eden birkaç filtre mevcut ancak filtrelerin bu bahse konu verimliliği, hangi boyuttaki partiküllere ulaşacağını açıklamak konusunda başarısız olmaktadır.Şöyle ki ; 1 mikronda %99 verimlilik ile 3 mikronluk bir %99 verimlilik ile aynı şeyi ifade etmez.0,3 mikron bile %90 verimlilik ile karşılaştırılabilir değildir.

Unutmayın, daha küçük parçacıkların solunması daha kolaydır ve sağlık problemleri olasılığını en aza indirmek için mutlaka filtrelenmelidir.